Беларусь мае ўсе магчымасці для пераходу на новы этап эканамічнага развіцця і значнага павелічэння якасці жыцця людзей. Будучыня Беларусі сярод развітых эканомік, у якой кожны чалавек мае роўныя шанцы на рэалізацыю сваіх магчымасцяў, незалежна ад сваіх палітычных, рэлігійных і іншых перакананняў, паходжання і іншых адрозненняў.

Але сёння ў эканоміцы Беларусі вялікая колькасць структурных праблем, якія патрабуюць вырашэння. Калі гэтага не зрабіць, Беларусь будзе ўсё больш адставаць па ўзроўні жыцця ад сваіх больш развітых суседзяў і развітага свету ў цэлым, а беларуская моладзь будзе імкнуцца з’ехаць за мяжу, каб там рэалізаваць свой патэнцыял.

Для вырашэння структурных праблем і дасягнення ўстойлівага доўгатэрміновага ўзросту, пасля вырашэння палітычнага крызісу і правядзення новых свабодных і справядлівых выбараў, перш за ўсё трэба стварыць інстытуцыйную аснову. Мы лічым, што яна павінна адпавядаць наступным прынцыпам і палажэнням.

1. Адаптацыя і развіццё сацыяльнай інфраструктуры – сістэмы адукацыі, аховы здароўя, культурнай сферы, механізмаў мясцовага самакіравання – у адпаведнасці з каштоўнасцямі і запытамі беларускага грамадства.
2. Незалежнасць судовай сістэмы ад іншых галін улады.
3. Змена ролі дзяржавы ў эканамічным развіцці. З «прагрэсара», які кіруе і накіроўвае эканамічнае развіццё, дзяржава павінна ператварыцца ў гаранта развіцця інстытутаў і сацыяльнай інфраструктуры.
4. Стварэнне роўных і спрыяльных умоў гаспадарання для ўсіх прадпрыемстваў незалежна ад формы ўласнасці, памеру ці галіны эканомікі.
5. Павелічэнне эфектыўнасці кіравання дзяржпрадпрыемствамі.
6. Павелічэнне эфектыўнасці працы сістэмы сацыяльнай абароны насельніцтва.
7. Падвышэнне эфектыўнасці, празрыстасці і гнуткасці рынку працы, пры адначасовым пераглядзе кантрактнай сістэмы ў бок большай абароны праў працаўнікоў.
8. Развіццё фінансавага рынку.
9. Пабудова лічбавай эканомікі, у якой лічбавізацыя забяспечвае хуткасць, эфектыўнасць і празрыстасць сістэмы кіравання.
10. Падвышэнне канкурэнтаздольнасці і інавацыйнасці эканомікі праз развіццё прадпрымальніцкай ініцыятывы, стварэнне экасістэмы развіцця стартапаў, пабудова тэхналагічнай інфраструктуры і развіццё венчурных інвестыцый.

Безумоўна, гэтыя прынцыпы з’яўляюцца базіснымі і не ахопліваюць усіх праблем беларускай эканомікі. Хутчэй мы хочам паказаць, у якім кірунку трэба працаваць для таго, каб павялічыць якасць жыцця беларусаў, улічваючы, што існуючая мадэль палітэканамічнага развіцця Беларусі больш не спраўляецца з гэтым заданнем.

Дакумент распрацаваны Эканамічнай групай Каардынацыйнай Рады на аснове шырокага кансенсусу беларускіх (і шэрагу замежных) эканамістаў.

21.10.2020

‍